POEMAS IBÉRICOS (87)
Zhivka
Baltadzhieva (Sofía,23-09-1947) es una poeta, ensayista, guionista, traductora literaria
y profesora universitaria búlgara. En 1971 se licencia en filología búlgara y rusa por la Universidad de Sofia
“Kliment Ohridski” y trabaja primero en la Radio Nacional y más tarde en la
revista literaria Plamak. Vive permanentemente en Madrid, España desde el año
1990. Es Doctora en Filología Eslava y Lingüística Indoeuropea y casi dos
décadas ha sido profesora en la Universidad Complutense. Su obra de los
últimos 20 años está simultáneamente escrita en sus dos idiomas – el búlgaro
materno y el español que la ha acogido. Es autora de varios libros de poesía,
guiones de cine documental, ensayos, traducciones a búlgaro y a español. Entre
sus poemarios destacan los bilingües Sol y Fuga
a lo Real (editados en España) y los publicados en Bulgaria Nunca. Otros poemas (Finalista
al Premio Nacional de Poesía Iván Nikolov), Mitologías Apátridas, Iluminación Diurna, Nudo
Solar () Ha traducido a español obras de importantes autores
búlgaros como Hristo Botev, Poesía (Premio Nacional de
Traducción, 2014), Blaga Dimitrova Espacios (Premio Nacional
de Traducción, 2008), Nikolay Kantchev, Antón Dónchev… Y ha
trasladado a búlgaro obras de F. G. Lorca, M. Hernández, M. Benedetti… En
Bulgaria su obra poética ha sido distinguida CON NUMEROSOS PREMIOS. Y en 2015
recibe en Madrid la Distinción del Fondo Poético Internacional Poetas
de Otros Mundos.
Baltadzhieva compone una
poesía muy esencial que surge a partir de elementos sencillos, pero vitales,
fragmentos de la memoria propia que se funden con el mito, con lo amado y lo
terrible y las figuras de otros creadores que forman parte de su ser. Algunos
críticos encuentran su obra atípica para la tradición literaria búlgara. Otros
hablan de una forma de expresión muy personal que fusiona lo hondo del Yo con
el latiente Infinito; de poética del estoicismo; de una voz lírica irreverente,
turbada y perturbadora donde los múltiples cambios multidireccionales, operados
en el significado de la palabra, representan la metamorfosis desde su propio
interior y nos entregan un mundo en constante cambio de signo.
LAZARO
(PREGUNTAS CIENTÍFICAS)
¿Por qué tarda tanto el Homo Sapiens
en practicarse como tal? ¿Qué hace el cerebro
cuando no fabrica conducta?
Las observaciones almacenadas
y las sensaciones instantáneas sacuden el neocortex,
sus múltiples capas celulares y conexiones
de retroalimentación.
¿Qué construye la memoria-predicción?
¿Imaginaciones para la percepción?
¿Percepciones para la imaginación?
¿Realidades de ficción o ficción de realidades?
¿Reconoce la inteligencia lo que no está en ella?
¿Lo atrapa al vuelo sin darse cuenta?
¿Es la conciencia lo único existente? ¿Por ello
algo nuestro la soslaya?
¿Qué hace el cerebro? ¿Qué hace
el cerebro? Qué hace mi cerebro
cuando tú te mueres y yo no te abrazo, no grito
a los cielos:
¡Levántate, Lázaro!
LÁZARO
(PERGUNTAS CIENTÍFICAS)
Por que demora tanto o Homo sapiens
em se comportar como tal? O que faz o cérebro
quando não age como tal?
As observações armazenadas
e as sensações instantâneas sacodem o neocórtex,
suas múltiplas camadas celulares e conexões
de retroalimentação.
O que constrói a memória-predicção?
Imagens para a percepção?
Percepções para a imaginação?
Realidades de ficção ou ficção de realidades?
A inteligência reconhece o que não está nela?
Agarra-se ao voo sem dar-se conta?
A consciência é a única existência? Por isso
algo em nós a evita?
O que faz o cérebro? O que faz
o cérebro? O que faz o meu cérebro
quando tu morres e eu não te abraço, não grito
aos céus:
Levanta-te, Lázaro!
GenES, Candela Amargord, 2016
ЛАЗАР
НАУЧНА ПРОБЛЕМАТИКА
Защо все се бави Хомо Сапиенс
да се практикува като такъв? Какво прави мозъкът,
когато не фабрикува поведение?
Складираните наблюдения
и моментните усещания разтърсват неокортекса,
безчетните му слоеве клетки и самозахранващи се
нервни връзки.
Какво конструира паметта пророчица?
Илюзии за възприятията?
Възприятия за илюзорното?
Фиктивни реалности или реални фантоми?
Разпознава ли интелектът това, което
не е изначално той? Или мимоходом,
неосъзнаващ го сграбчва?
Съзнанието ли единствено съществува? Дали затова
нещо в нас го смълчава?
Какво прави мозъкът? Какво прави
мозъкът? Какво собственият ми мозък прави,
докато ти умираш, а аз не те прегръщам, не срутвам с вик
небето:
Лазаре, стани!
Живка Балтаджиева, Съвременник, кн. 2, 2016
F. G. LORCA
No esclarece la Luna,
ni tiene lazo para el arbolillo,
ni yunque para la voz.
Algo se esboza, algo se aleja. Libre.
No absuelve, no castiga, no juzga,
no adiestra mi mundo.
Junto con todo
las naranjas ruedan cuesta arriba,
la sangre de los ríos echa raíces, el acero se
derrama,
se apagan los abrazos y las luciérnagas se sofocan
en su propia llama.
Algo recorre. Algo arrastra.
No deja en ridículo, no ruega, no clama,
no pone precio al bien.
Como sí en la noche de todo
asciende Scheherezade
y en su seno acoge
la cabeza del tiempo frustrado.
Algo se apaga. Algo despierta. Lejos.
No obsequia, no
priva,
ama, sólo ama.
Ama.
Fuga a lo Real, Amargord Ediciones
F. G. LORCA
A Lua não esclarece,
nem tem laço para o arvoredo,
nem bigorna para a voz.
Algo se esboça, algo se afasta. Livre.
Não absolve, não castiga, não julga,
não adestra meu mundo.
Junto com tudo
as laranjas rolam morro acima,
o sangue dos rios cria raízes, o aço se derrama,
os abraços se apagam e os vaga-lumes sufocam-se
em sua própria chama.
Algo percorre. Algo arrasta.
Não ridiculariza, não suplica, não clama,
não vende o bem.
Como na noite de tudo
acende Sherazade
e em seu seio acolhe
a cabeça do tempo frustrado.
Algo se apaga. Algo desperta. Distantes.
Não da de presente, não priva,
ama, apenas ama.
Ama.
Ф. Г. ЛОРКА
Не изяснява луната,
няма ласо за дръвчето, ни за гласа
наковалня.
Нещо се мярва. Нещо отлита. Волно.
Не прощава, не съди,
на ум и на разум не учи.
Заедно с всичко
портокалите се търкалят по свойта наклонена плоскост,
приижда кръвта на реките, стоманата се разплисква,
прегръдките гаснат и светулките се задушават
в собствената си клада.
Нещо пробягва. Нещо влече те. Нататък.
Не осмива, не моли,
не слага цена на доброто.
Сякаш Шехерезада
в нощта на нещата невинно-решена възлиза
и главата на страшното време
в скута си взема.
Нещо изгасва. И те пробужда. Далече.
Не дарява, не взема,
а само обича, обича.
Обича.
Безродни Митологии, Проксима-РП, София, 2007
Traducciones al português de SAL y MST, julio 2025
Comentarios
Publicar un comentario